
Wij mensen zijn sociale dieren wordt wel eens gezegd. Waarbij de tegenpool tegenwoordig ook steeds vaker zichtbaar is: a-sociaal gedrag. Maar wat betekent dat eigenlijk, sociaal of a-sociaal zijn? En waarom is het belangrijk om je bewustzijn hiermee te vergroten? Daarover gaat dit artikel.
Als je op internet zoekt naar een definitie van sociaal vind je er een heleboel. Ik vind die op Wikipedia het meest treffend: de term sociaal verwijst naar de interactie van organismen met andere organismen. Als tegenpool van sociaal wordt daar individueel genoemd. Bij sociaal ligt de focus dus op de groep en bij a-sociaal op het individu. In onze maatschappij is de focus de afgelopen decennia steeds meer op het individu komen te liggen, waarbij de kracht van de groep een beetje uit het oog verloren is. De balans is zoek. En dat kun je voelen. Zowel in jezelf als om je heen.
Polariteiten
Als systemisch werker weet ik dat als er geen balans is, het systeem net zo lang gaat bewegen totdat de balans weer is hersteld. Misschien iets te veel vakjargon. Ik zal het uitleggen. Op onze planeet leven we in dualiteit, ook wel polariteit genoemd. Elke pool heeft een tegenpool. Elke medaille heeft een keerzijde. Denk aan warm-koud, licht-donker, leven-dood, etc. Elke pool – elk uiteinde van het spectrum – bestaat en heeft een plek. Zodra één van de twee polen genegeerd of ontkend wordt, raakt het systeem uit balans en gaat het reageren. Ons lichaam laat dat mooi zien als het reageert op een teveel aan kou (rillen om warmer te worden) of warmte (zweten om af te koelen). Door het bestaan van die polariteiten is er veel beweging in ons leven en in onze maatschappij. Zo ook als het gaat om de polen individu-groep.
Niet in elke cultuur ligt de nadruk op het individu. Vanuit ons westerse perspectief kijken we vol verwondering naar culturen waarbij het belang van de groep vóór het belang van het individu gesteld wordt, maar helemaal begrijpen doen we het niet. Dat is niet zo gek, want wij worden grootgebracht met waardering voor en focus op het individu. Bovendien is er in die andere culturen ook geen balans tussen beide polen en ook dat kun je voelen.
Disbalans voelen
Nu heb ik al twee keer gezegd dat je deze disbalans kan voelen, maar misschien herken je dat wel helemaal niet. Althans niet in deze context. Dat komt omdat je je hier (nog) niet bewust van bent. Met het lezen van dit artikel is daar al verandering in aan het komen. Net als disbalans in je temperatuurervaring (warm-koud) onaangenaam voelt, voelt disbalans op elk ander vlak ook onaangenaam. Dat kan een zeurend stemmetje van binnen zijn, een gemis aan harmonie, een gevoel dat er niets klopt. Dit unheimische gevoel komt van je innerlijke kompas dat haarfijn aanvoelt wanneer ergens balans ontbreekt. Als je de focus op een bepaalde polariteit legt, komt de informatie van jouw eigen innerlijke kompas vanzelf in jouw bewustzijn terecht. Daar hoef je niks anders voor te doen dan je aandacht te richten.
Wat heb je hier dan aan? Eigenlijk nog niet zoveel, want je bewust zijn van disbalans is dus helemaal niet zo prettig. Toch is het wel belangrijk, want of je je er nu bewust van bent of niet, die disbalans is er en zorgt voor beweging in het systeem en dus ook in jouw leven. Je kan net als een struisvogel je kop terug in het zand steken en hopen dat de systemische bewegingen jouw leven niet al te vervelend beïnvloeden. Dat kan nog een tijd goed gaan, maar je kan ook iets anders doen met deze bewustwording: je kan zorgen dat de balans wordt hersteld.
Balans herstellen
Even voor alle duidelijkheid: balans herstellen betekent niet dat je de ene waarde inruilt voor de andere. Balans ontstaat als er ruimte is voor beide polen. In dit geval krijgen individu en groep beide hun plek. Ik en wij mogen naast elkaar bestaan zonder dat de één voorrang krijgt boven de ander. Beide hebben hun waarde en beide zijn belangrijk.
Om de balans tussen individu en groep te herstellen hoef je niet te wachten tot iets of iemand buiten jou aan de slag gaat met dit thema. Ook hoeven er geen grote dingen te gebeuren. Er hoeft geen politieke partij te worden opgericht, geen stichting in het leven geroepen te worden, niks van dit alles. Je begint gewoon bij jezelf. Om je daarbij te helpen, deel ik graag de volgende meditatieve oefening met je.
Check eerst bij jezelf of het klopt dat bij jou de focus teveel op het individu is komen te liggen. Als je nog niet eerder met dit thema aan de slag bent geweest, is de kans groot dat dit inderdaad klopt en kun je verder met de oefening.
Creëer vervolgens wat tijd en ruimte voor jezelf om ongestoord af te stemmen op dit thema.
Als je goed zit of ligt, sluit dan je ogen en richt je aandacht een tijdje op je ademhaling. Je hoeft niks te forceren, volg gewoon hoe jouw lichaam ademt. Word je bewust van hoe de lucht in en uit jouw lichaam stroomt. Welke delen van je lichaam bewegen? Welke delen zijn stil en komen tot ontspanning? Door dit een tijdje te doen ontspant ook je geest en maak je jezelf klaar voor een verschuiving op de polariteitenlijn naar het midden.
Stel je voor dat jij ergens staat op een plek waar alle ruimte is voor jou individuele kwaliteiten. Neem de tijd om helemaal aan te komen op die plek.
Stel je daarna voor dat er meer mensfiguren verschijnen die ook elk hun individuele kwaliteiten bij zich dragen. Voel de waardering die er is voor elkaars individuele kwaliteiten.
Vorm nu met elkaar een cirkel en verbind je met elkaar door hand in hand te gaan staan. Voel hoe de groep elkaars individuele kwaliteiten draagt en de ruimte geeft. Word je bewust dat de groep meer is dan een optelsom van alle individuele delen: de groep is een eigen entiteit met haar eigen kwaliteiten. Zowel de groep als elk individu in de groep heeft de ruimte en mag er zijn.
De balans is hersteld in jouw onderbewustzijn. Neem dit mee naar je bewustzijn door je aandacht weer te richten op je ademhaling en de plek waar je zit of ligt. Kom weer volledig in het hier en nu door je lichaam langzaam steeds meer in beweging te brengen. Als je zover bent, open je ook je ogen weer.
1+1=3
Een groep is meer dan de som der delen. Als je delen samenbrengt ontstaat er een nieuwe kwaliteit die er zonder de afzonderlijke individuen niet kon zijn. Samen kun je dingen die je ieder alleen niet kon. Dat is een belangrijke waarde van de groep. Ik hoop dat je dit hebt kunnen voelen bij de oefening. Dit is de kracht van de groep die meer ruimte mag krijgen in onze westerse maatschappij. Door dit in jezelf in balans te brengen zal je het ook buiten jezelf anders (= meer in balans) gaan ervaren. Jouw buitenwereld is een weerspiegeling van jouw binnenwereld. Wie weet wat voor moois dit je gaat brengen! En het allermooiste: hoe meer mensen dit in balans brengen, hoe meer balans er komt in de maatschappij. Zo kunnen we weer de sociale dieren zijn die we ook echt zijn. Met aandacht voor de groep én het individu.
Wil je kracht van de groep gebruiken voor jouw persoonlijke ontwikkeling? Meld je dan nog gauw aan voor de nieuwe opstellingengroep die woensdagochtend 6 september van start gaat. Klik hier om naar het aanmeldformulier te gaan. Je vind er ook meer informatie over de inhoud van dit traject van 7 groepsbijeenkomsten waar jouw proces van zelfheling een flinke versnelling ondergaat.